W chwili wejścia Polski do Unii Europejskiej polskie obywatelstwo dla wielu cudzoziemców nabrało szczególnej wartości. Wszystko przez to, że obywatel Polski ma prawo wjeżdżać bez kontroli granicznych do wszystkich państw strefy Schengen. Oznacza to, że posiadając polski dowód osobisty można bez przeszkód podróżować, a co ważniejsze – pracować na terenie Unii Europejskiej.

Obywatelstwo Polskie jak uzyskać?

Obywatelstwo polskie – uznanie za obywatela polskiego

Zdecydowanie najłatwiej, bo w trybie administracyjnym, wystąpić można o uznanie za obywatela polskiego. Jest kilka możliwości, kiedy można zastosować taką procedurę, mówi o niej szczegółowo Art. 30 ust. 1 Ustawy o obywatelstwie polskim.

1. O uznanie obywatelstwa może wystąpić cudzoziemiec, który przebywa w Polsce minimum rok na podstawie zezwolenia na pobyt stały uzyskany w związku z posiadaną Kartą Polaka lub polskim pochodzeniem. Najczęściej o Kartę Polaka występują osoby z polskimi korzeniami, które mieszkają na terenie byłego Związku Radzieckiego, zwłaszcza na Ukrainie, Białorusi czy na Litwie.

2. Jeśli cudzoziemiec przebywa nieprzerwanie na terytorium Polski, a jego pobyt opiera się na zezwoleniu na osiedlenie się, zezwoleniu na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich lub na podstawie prawa stałego pobytu, również może wystąpić o uznanie obywatelstwa. Osoba starająca się o obywatelstwo musi mieć regularne i stabilne źródło dochodu oraz tytuł prawny do mieszkania/domu. Z tego trybu skorzystać mogą również cudzoziemcy, którzy pozostają co najmniej od 3 lat w związku małżeńskim z Polakiem/Polką lub nie posiadają żadnego obywatelstwa.

3. O uznanie za obywatela polskiego mogą starać się cudzoziemcy ze statusem uchodźcy, którzy przebywają w Polsce minimum 2 lata i posiadają zezwolenie do osiedlenie się.

4. Za obywatela polskiego może zostać również uznane dziecko, którego rodzic jest obywatelem Polski lub przebywa na terytorium RP na podstawie zezwolenia na osiedlenie się lub ma prawo stałego pobytu, a drugi rodzic, który nie ma obywatelstwa polskiego wyraził zgodę na uznanie dziecka za obywatela naszego kraju. Podobnie wygląda sytuacja, gdy jednemu z rodziców zostało przywrócone obywatelstwo polskie i stara się o uznanie za obywatela polskiego swojego dziecka.

5. Wystąpić o uznanie obywatelstwa może również cudzoziemiec, który legalnie przebywa w Polsce nieprzerwanie od minimum 10 lat i posiada zezwolenie na osiedlenie się, zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich lub prawo stałego pobytu i posiada stabilne i regularne źródło dochodu oraz tytuł prawny do lokalu mieszkalnego.

Uznanie na obywatela polskiego – procedura

Wniosek o uznanie za obywatela polskiego wraz ze zdjęciem składa się do wojewody, który jest jednocześnie pierwszą instancją postępowania. Zwykle – jeśli wniosek jest odpowiednio uzasadniony i potwierdzony dokumentami – z uznaniem za obywatela polskiego nie ma problemu. Wojewoda może odrzucić wniosek tylko wtedy, gdy uzna, zgodnie z ustawą, że nadanie obywatelstwa wnioskodawcy może stanowić zagrożenie dla bezpieczeństwa państwa albo ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego. Co ważne, jako że jest to procedura administracyjna, wnioskującym o uznanie za Polaka przysługuje odwołanie od decyzji wojewody do drugiej instancji, którą jest MSWiA. Ostateczną drogę do uznania obywatelstwa zamyka negatywne orzeczenie sądu administracyjnego, do którego można odwołać się od negatywnej decyzji MSWiA.

Za wydanie decyzji o uznaniu za obywatelstwa polskiego zapłacić trzeba 219 złotych (jeśli wojewoda wyda negatywną decyzję, kwota ta jest zwracana).

Uzyskanie obywatelstwa polskiego – wniosek do Prezydenta RP

Znacznie trudniej uzyskać obywatelstwo polskie wnioskując do Prezydenta RP o jego przyznanie. I to nie tylko dlatego, że decyzja Prezydenta RP jest niezaskarżalna i ostateczna, ale również dlatego, że nie ma norm prawnych, które nakazują prezydentowi wydanie zgody na uznanie obywatelstwa w konkretnym czasie. Zwykle procedura – od złożenia wniosku do jego uznania – może trwać nawet rok. Z drugiej jednak strony ta ścieżka do polskiego obywatelstwa jest łatwiejsza dla tych, którzy nie legitymują się odpowiednio długim legalnym pobytem w naszym kraju, a z różnych przyczyn chcą stać się obywatelami Polski.

Kto może wystąpić o obywatelstwo polskie?

Wnioski o przyznanie obywatelstwa polskiego można składać w kraju (do wojewody w miejscu zamieszkania) lub poprzez polskie konsulaty za granicą. W tym wypadku trzeba przygotować się na spore koszty – złożenie wniosku kosztuje 360 euro. Do tego trzeba doliczyć koszty tłumaczenia dokumentów, ich uwierzytelnienia oraz notarialnego uwierzytelnienia podpisów.

Uwaga: Jeśli składający dokumenty o obywatelstwo polskie posiadają dzieci w wieku od 16 do 18 lat, to dzieci te muszą wyrazić zgodę na zmianę obywatelstwa, w wypadku młodszych dzieci zgoda taka nie jest wymagana.

Obywatelstwo polskie – jakie dokumenty trzeba przygotować

Osoba starająca się o uznanie obywatelstwo musi przygotować szereg dokumentów. Oprócz wniosku, kolorowego zdjęcia, będą to m. in zezwolenie na pobyt stały, paszport, dokumenty potwierdzające stałe i regularne dochody, zaświadczenie o prawie do lokalu (wystarczy np. umowa najmu), decyzja o wydaniu Karty Polaka (jeśli taka jest), statusu uchodźcy (jeśli został nadany), akty urodzenia i małżeństwa wydane przez polski Urząd Stanu Cywilnego.

Osoby starające się o nadanie obywatelstwa we wniosku muszą uzasadnić, dlaczego chcą uzyskać polskie obywatelstwo.

Uwaga: Wśród dokumentów, które trzeba złożyć we wniosku należy również przedstawić zaświadczenie o znajomości języka polskiego na poziomie B1 – dotyczy to również cudzoziemców, obywateli unijnych ze statusem rezydenta długoterminowego. Certyfikat musi zostać wydany przez Państwową Komisję do spraw Poświadczania Znajomości Języka Polskiego jako Obcego. Praktyka pokazuje, że to jeden z warunków, które najtrudniej spełnić cudzoziemcom.